ครูดี:ครูสอนงาน สอนชีวิต
ครูดี:ครูสอนงาน สอนชีวิต

ระบบ Coaching and Mentoring เป็นเครื่องมือที่ได้รับการยอมรับจากหลาย ๆ หน่วยงานว่ามีประสิทธิภาพสูงในการพัฒนาคนโดยเฉพาะการพัฒนางานและเป้าหมายขององค์กร  กล่าวอีกนัยหนึ่ง Coaching and Mentoringเป็นเครื่องมือที่พัฒนาได้ทั้งตัวบุคคลและองค์กร

ในเอกสารรายงานการพัฒนาคุณภาพการศึกษา ประจำปีการศึกษา 2553  โรงเรียนบ่อไร่วิทยาคม ในบทที่ 4 ว่าด้วยเรื่องของ “สรุปผลการพัมนาคุณภาพการศึกษา” ได้กล่าวถึงแนวทางการพัฒนาในอนาคตไว้ในข้อ 4.3 โดยระบุไว้เบื้องต้นว่าการโยกย้ายบ่อยของบุคลากรในโรงเรียนเป็นอุปสรรคอย่างหนึ่งของการพัฒนาองค์กร พัฒนาคุณภาพการศึกษา ทำให้การเรียนรู้แก่นักเรียนขาดความต่อเนื่อง ส่งผลกระทบต่อการพัฒฯคุณภาพการศึกษาของโรงเรียน

Coaching จึงถือว่าเป็นเทคนิคที่ท่านผู้บริหารในขณะนั้น คือท่านผอ.วีรศักดิ์ วรรณรัตน์ (ปัจจุบันดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการโรงเรียนสตรีประเสริฐศิลป์ ตราด) นำมาปรับใช้แก่คนในองค์กร เพื่อให้ผู้ร่วมงานทุกคน ทุกระดับสามารถสอนงาน เรียนรู้กันในทีมงาน/กลุ่มสาระการเรียนรู้ โดยการเปิดพื้นที่ของการเรียนรู้ร่วมกันเป็นทีม พูดคุย แลกเปลี่ยนมุมมอง ประสบการณ์การทำงานร่วมกัน เช่น ช่วงเวลา10.00-12.00 น.ของวันจันทร์ทุกสัปดาห์ เป็นช่วงเวลาของการเรียนรู้ สอนงาน แลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันในทีมฝ่ายบริหาร และในหนึ่งสัปดาห์ฝ่ายบริหารงานวิชาการจะจัดตารางสอนของครูภายในกลุ่มสาระการเรียนรู้เดียวกันให้ว่างตรงกันภายในกลุ่ม เพื่อให้เป็นพื้นที่ช่องทางของการสอนงาน การพูดคุยกันภายในกลุ่มสาระการเรียนรู้

        ส่วนทุกเย็นวันอังคารหลังเลิกเรียนก็จะเป็นการเปิดพื้นที่ของการเรียนรู้อย่างเป็นทางการและไม่เป็นทางการ ในรูปแบบของการนิเทศ ปรึกษาหารือ เน้นกระบวนการสื่สารสองทาง เพื่อให้บุคลากรทุกคนร่วมกันเรียนนรู้ ร่วมกันรับรู้ ร่วมกันคิดวางแผนงาน ร่วมกันชื่นชม และวิเคราะห์หลังการปฏิบัติงาน(AAR.) อันนำไปสู่การค้นหาแนวทางป้องกัน แก้ไขปัญหาร่วมกันอย่างสร้างสรรค์ ซึ่งก็จะเกิดการสอนงานโดยไม่รู้ตัว จนกลายเป็นวัฒนธรรมองค์กร 

      จากปัญหาของการโยกย้ายบุคลากรคืนถิ่นบ่อย ๆ ทำให้บุคลากรของโรงเรียนมากกว่าครึ่งเป็นครูผู้ช่วย พนักงานราชการ ครูอัตราจ้าง รวมทั้งครูที่มีประสบการณ์ในการทำงานน้อย จึงมีการมอบหมายให้มีครูพี่เลี้ยง คอยดูแลให้คำแนะนำแก่บุคลากรใหม่อย่างชัดเจน ในบทบาทของ Mentor ช่วยถ่ายทอดความรู้ และประสบการณ์ต่าง ๆ ในการจัดการศึกษา ให้แก่ครูใหม่ได้รับรู้ รวมถึงจะต้องเป็นผู้ให้คำปรึกษาและชี้แนะแนวทางในการปฏิบัติตน เพื่อปรับตัวให้เข้ากับวัฒนธรรมองค์กร และการตรวจสอบและติดตามผลการให้ความรู้ ความเข้าใจกับครูใหม่ด้วย

        บางครั้งก็จะแสวงหาพี่เลี้ยงที่มีความรู้ ความสามารถในสาขาต่าง ๆ มาให้คำปรึกษา แนะนำ โดยมีภาคีเครือข่ายอุปถัมภ์ที่ดีอย่างบริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) เป็นผู้ร่วมสนับสนุน ร่วมเส้นทางการพัฒนา

       กระบวนการ Coaching และ Mentoring จึงเป็นเทคนิคที่ท่านผอ.วีรศักดิ์  วรรณรัตน์ นำมาใช้ในการพัฒนาองค์กร เพื่อเพิ่มศักยภาพของบุคลากร ขยายขีดความสามารถขององค์กร

      โดยเฉพาะการปฏิบัติตนให้เห็นเป็นแบบอย่างที่ดีในเรื่องของการเป็น “บุคคลแห่งการเรียนรู้” ที่ผู้ร่วมงานมองเห็น อย่างประจักษ์แก่สายตาทุกวัน ก่อให้เกิดการเรียนรู้จากพฤติกรรมของผู้นำโดยไม่รู้ตัว ถือว่าเป็นการสอนงาน โดยไม่ต้องสอน ไม่ต้องบอก และที่สำคัญ“ไม่ต้องถูกบังคับให้เรียนรู้”

        ทั้งนี้ทั้งนั้นแม้ว่า Coaching และ Mentoring จะเน้นการพัฒนาตัวบุคคล ซึ่งอาจจะเห็นเป็นรูปธรรมไม่ค่อยชัดเจนอย่างการพัฒนาด้านกายภาพ แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่ากระบวนการ Coaching และ Mentoring เป็นเทคนิคหนึ่งที่มีส่วนสำคัญในการส่งเสริมให้เกิดการเรียนรู้ของคนในองค์กร ให้เป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้ นำไปสู่ความสำเร็จส่วนบุคคล นำไปสู่ความสำเร็จขององค์กร และสะท้อนภาพของผู้นำองค์กรที่เป็น “ครูดี ครูสอนงาน สอนชีวิตได้เป็นอย่างดี”

        จากจุดนี้ ทำให้โรงเรียนต้องหาเทคนิคที่ควรนำมาใช้ในการพัฒนาการเรียนรู้ และพัฒนาองค์กร ได้แก่ Coaching และ Mentoring เพื่อพัฒนาคน พัฒนาองค์กรให้เป็น “องค์กรแห่งการเรียนรู้” ในอนาคต